RODOLJUPCI na BITEF-u

Jovan Sterija Popović
Režija: Andraš Urban
Scenografija: Andraš Urban
Kostimografija: Marina Sremac
Scenski pokret: Tamara Antonijević
Kompozitor: Irena Popović Dragović
Dramaturg: Slavko Milanović
Igraju: Slobodan Beštić, Anastasia Mandić, Suzana Lukić, Pavle Jerinić, Nela Mihailović, Hadži Nenad Maričić, Nikola Vujović, Predrag Ejdus, Branko Jerinić, Bojan Krivokapić

Sasvim je opravdana ideja da se u jubilarnoj godini Bitefa stavi na repertoar predstava “Rodoljupci” Jovana Sterije Popović. Ogromna energija koju predstava nosi u sebi se oslobađa na sceni Narodnog pozorišta i prenosi na publiku. Ceo ansambl nam je priredio doživljaj koji je upečatljiv i nezaboravan, pa samim tim možemo da svrstamo komad u izrazito originalna i uzbudljiva pozorišna ostvarenja.

Sjajna režija Andraša Urban, bogata u asocijacijama i jaka u dinamici, ostvarila je izuzetan rezultat. Na sceni se pevalo, pucalo, pozivalo u rat, igralo, vojevalo, plakalo. Scenografija se munjevitom brzinom menjala u toku izvođenja, ostavljajući dovoljno mesta za scenski pokret i koreografiju. Modernim i hrabrim rediteljskim rešenjima stvorena je autentičnost koja prati dramski tekst u duhu savremenog doba.

A tek energija glumaca! Možemo biti izuzetno ponosni na svoje glumce u toku festivalskog programa. Karakterizacija je izgrađena postepeno, i to ne samo ona pojedinačna, već i kolektivna.

Muzika, songovi i plesni izraz umnogome podižu predstavu na drugi nivo; bez tih muzičkih elemenata izvođenje ne bi bilo isto, ni približno. To grleno pevanje direktno u mikrofone kao da još uvek odzvanja, prenaglašeno frenetično uzvikivanje, poput repovanja, poklič u boj, busanje u grudi, glasan i preglasan “patriotizam” namerno je prodoran, praćen bendom koji se nalazi na sceni.

Farsično-ironičan prikaz borbe za vlast (da ne kažem “preletača”) iz daleke 1848. u srpsko-mađarskom sukobu dokazuje kako se istorija uvek ponavlja. Sve je i dalje tako aktuelno, sveže, vanvremensko i tipično srpski.

Drama oslikava nemoral “rodoljubaca”, lažnih patriota koji po potrebi menjaju svoje ruho za ličnu korist, a sve na štetu naroda. Humanistički krik jedinog glasa razuma, Gavrilovića (Predrag Ejdus) biva prisilno ugušeni vapaj, jecaj koji niko neće čuti.  Šta ubistvo Gavrilovića zapravo znači?

Pored tog osnovnog tematskog okvira provlače se još mnoga pitanja o kojima bi se naknadno moglo diskutovati. Destruktivna, a ne kreativna uloga žene u “patriotskoj” borbi prikazana je kroz izopačenost i monstruoznost anti-heroine (istaknuta gluma Nele Mihailović). Da ne postoje komični elementi i humor, komad  bi bio isključivo tragičan i gorak u svojoj suštini.

Do isceljenja, zaceljenja, katarze ili nove integracije protagonista neće doći. Kao ni do moralnog otrežnjenja ili pomaka na bolje. Naprotiv.

Istaknuti reditelj je ovim gromoglasnim izvođenjem ponovo stavio u fokus na samo našu nacionalnu sudbinu i sramotu, već i šire civilizacijske priče i tragedije.

Od srca preporučujem.